- De vrijdag overleden Poetin-criticus Aleksej Navalni bracht zijn laatste dagen door in een van de strengste strafkampen van Rusland.
- De in de poolcirkel gelegen strafkolonie IK-3 is berucht vanwege de verschrikkelijke omstandigheden.
- Volgens de VS zijn de omstandigheden in Russische gevangenissen vaak “levensbedreigend”.
- Lees ook: Poetin-criticus Aleksej Navalni overleden in strafkolonie
De Russische oppositie-politicus Aleksej Navalni heeft zijn laatste dagen doorgebracht in een van de meest strenge gevangenissen van Rusland.
In december zei een woordvoerder van Navalni dat hij overgebracht was naar IK-3, een strafkolonie ruim 60 kilometer ten noorden van de poolcirkel.
“De omstandigheden zijn er verschrikkelijk, het is duidelijk dat het hier echt om maximale afzondering gaat”, zei mensenrechtenactivist Igor Kalyapin daar destijds over in The Moscow Times.
Navalni was een prominente criticus van de Russische president Vladimir Poetin. De tegen corruptie strijdende blogger die politicus werd, kwam in 2020 al bijna om het leven nadat hij werd vergiftigd met een zenuwgas.
Poetin ontkende beschuldigingen dat agenten van de Russische overheid verantwoordelijk waren voor de moordpoging.
Na zijn herstel keerde Navalni terug naar Rusland, hoewel hij wist dat hem een gevangenisstraf boven het hoofd hing. Hij werd direct toen hij in januari 2021 uit het vliegtuig stapte in Rusland gearresteerd.
Hij kreeg een maand later bijna 3 jaar celstraf opgelegd. In maart 2022 kwam daar 9 jaar bij en afgelopen augustus nog eens 19 jaar.
Navalni overleed vrijdag in de gevangenis, meldde de federale gevangenisdienst van Rusland. De oorzaak van zijn dood wordt nog onderzocht.
Navalni maakte ondanks het zware leven in IK-3 grappen over de gevangenis
"Ik ben jullie nieuwe Kerstman", schreef Navalni, nadat hij december was aangekomen in IK-3 op X. De politieke gevangene zei in een serie berichten op het voormalige Twitter dat hij er 20 dagen over gedaan heeft om bij de als 'Polar Wolf' bekendstaande gevangenis te komen.
"Ik zegt niet 'Ho-ho-ho', maar wel 'Oh-oh-oh' als ik uit het raam kijk en de nacht zien, dan de avond en dan weer de nacht", schreef Navalni. "De twintig dagen durende reis was behoorlijk uitputtend, maar ik heb zoals het de Kerstman betaamt nog altijd een goed humeur."
Gevangenen hebben gevangen het zwaar te verduren. In 2022 schreef het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in een rapport over mensenrechten in Rusland dat de omstandigheden in gevangenissen "vaak heel zwaar en levensbedreigend" zijn.
"Overvol, misbruik door bewakers en medegevangenen, beperkte toegang tot gezondheidszorg, voedseltekorten en slechte sanitaire voorzieningen komen vaak voor in gevangenissen, strafkolonies en andere detentiecentra", schreef het ministerie.
"De Russische strafinstellingen zorgen voor grote en blijvende fysieke en psychische problemen bij gevangenen", zegt onderzoekster Tatiana Stanovaya van het Carnegie Russia Eurasia Center tegen de Britse krant The Telegraph.
De gevangenissen staan volgens haar bekend om hun "sobere omstandigheden" en "desolate sfeer".
Volgens de BBC heerst er in 'Polar Wolf' een cultuur van collectief straffen van gevangenen. Zo staan ze regelmatig zonder jassen in de winterkou en moeten ze in de hete zomer zonder T-shirt naar buiten, terwijl er dan volop muggen zijn.
"De omstandigheden zijn extreem zwaar, omdat het speciale regime marteling toestaat", zegt een advocaat tegen het onafhankelijke mediaplatform Meduza.
Mikho Khulilidze, die een straf uitzat in IK-3 na beschuldigingen van ontvoering, zei in 2013 tegen het Russische medium Life dat gevangenbewaarders hem fysiek hadden mishandeld.
"Als gevangen aankomen bij de kolonie worden ze meegenomen naar het badhuis", vertelde Khulilidze. "Als iemand zich dan uitkleedt om zich te gaan wassen, wordt het water afgesloten en komen er mannen met maskers binnen die hem in elkaar gaan slaan."
"Ze legden me op de grond en sloegen me met wapenstokken en hun vuisten op mijn billen, hoofd, gezicht en ribben". Khulilidze zei tegen Life dat het slaan ongeveer een half uur duurde en dat hij na afloop geen medische hulp.
Vrijdag zei de federale gevangenisdienst van Rusland dat Navalni onwel werd na een wandeling. Hij verloor zijn bewustzijn en werd dood verklaard nadat artsen hem niet meer tot leven konden wekken.
Navalni schreef op 9 januari op X dat hij "altijd een wandelingetje probeert te maken, hoe het weer ook is."
"Het is nooit kouder dan -32 graden Celsius, maar zelfs bij die temperatuur kan je best een half uur gaan wandelen als je tenminste de tijd hebt om daarna een nieuwe neus, oren en vingers te laten groeien", grapte hij op dezelfde dag in een ander bericht op X.
De Amerikaanse president Joe Biden en NAVO-baas Jens Stoltenberg geven allebei de Russische overheid de schuld van de dood van Navalni.
"De Russische autoriteiten zullen hun eigen verhaal gaan vertellen, maar vergis je niet: Poetin is verantwoordelijk voor de dood van Navalni", zei Biden vrijdag tegen journalisten.
